Praca kierowcy zawodowego to nie tylko prowadzenie pojazdu – to także obowiązek przestrzegania szczegółowych przepisów dotyczących czasu jazdy, przerw i odpoczynków. Celem tych regulacji jest zwiększenie bezpieczeństwa na drogach oraz ochrona zdrowia kierowców. Poznaj najważniejsze zasady dotyczące czasu pracy kierowcy!
Czym jest czas pracy kierowcy?
Czas pracy kierowcy to nie tylko godziny spędzone za kierownicą.
Czas pracy kierowcy obejmuje:
- prowadzenie pojazdu,
- czynności załadunkowe i rozładunkowe,
- oczekiwanie na załadunek/rozładunek pojazdu,
- obsługę codzienną pojazdu (np. kontrole techniczne),
- czynności administracyjne (np. wypełnianie dokumentów),
- przerwy i odpoczynek (wliczane są w grafik pracy, ale nie w czas jazdy).
Czas prowadzenia pojazdu – najważniejsze limity
Dzienny czas jazdy to maksymalnie 9 godzin dziennie. Dwa razy w tygodniu można wydłużyć ten czas do 10 godzin.
Tygodniowy czas jazdy to maksymalnie 56 godzin.
Dwutygodniowy limit jazdy to nie więcej niż 90 godzin.
H2: Przerwy i wypoczynek – obowiązkowe pauzy
Przerwa po 4,5 godzinach jazdy. Po tym czasie każdy kierowca musi zrobić co najmniej 45 minut przerwy. Można ją podzielić na: 15 minut + 30 minut (w tej kolejności).
Dzienny wypoczynek:
Kierowcę zawodowego obowiązuje minimum 11 godzin ciągłego odpoczynku na dobę. Dobowy wypoczynek można skrócić do 9 godzin z zachowaniem limitu – maksymalnie 3 razy między tygodniowymi odpoczynkami.
Tygodniowy wypoczynek:
- Regularny: min. 45 godzin.
- Skrócony: min. 24 godziny (kompensowany w ciągu 3 tygodni).
System pracy a czas kierowcy
W praktyce kierowcy pracują w różnych systemach czasu pracy.
- Codzienne trasy krajowe – klasyczny system zmianowy.
- System 3/1, 4/1, 2/2 – tygodnie pracy/tygodnie wolnego (typowe w transporcie międzynarodowym).
- Praca w podwójnej obsadzie – dwóch kierowców zmienia się za kierownicą, co wydłuża czas prowadzenia pojazdu.
Tachograf – elektroniczna kontrola czasu pracy
Każdy pojazd ciężarowy i autobus objęty przepisami ADR i/lub transportem powyżej 3,5 t DMC musi być wyposażony w tachograf.
Urządzenie to rejestruje:
- czas jazdy,
- czas postoju,
- przerwy,
- czas innej pracy i odpoczynku.
Kierowca ma obowiązek:
- korzystać z karty kierowcy,
- drukować wykresówki na żądanie służb (np. ITD, policja),
- przechowywać wydruki i okazywać do kontroli.
Kary za naruszenia czasu pracy
Za przekroczenie dopuszczalnego czasu jazdy, niewłaściwe przerwy czy brak odpoczynku grożą surowe sankcje.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy kierowcy:
- mandaty dla kierowcy: od kilkuset do kilku tysięcy złotych,
- kary dla przewoźnika: nawet do 12 000 zł za poważne naruszenia,
- w skrajnych przypadkach: zakaz dalszej jazdy.
Czas pracy kierowcy jest precyzyjnie uregulowany prawnie, a jego przestrzeganie to obowiązek nie tylko wobec prawa, ale także wobec samego siebie. Regularne przerwy i wypoczynek wpływają bezpośrednio na bezpieczeństwo, zdrowie i komfort pracy. Znajomość przepisów to podstawa w pracy każdego kierowcy zawodowego – zwłaszcza w transporcie międzynarodowym.